His Master's Voice

Eerstejaarstudenten zijn onvolwassen. Ze vertrouwen te veel op internetbronnen zoals Wikipedia. Ze verwachten succes zonder er al te veel moeite voor te hoeven doen. Dit zijn enkele uitkomsten van een onderzoek naar de bevindingen van 2.000 professoren uit Canada. Zij vinden dat deze Wikipedia-jeugd dan ook niet klaar is voor een universitaire studie. Hoezo eerstejaars, dacht ik toen ik dit bericht in de krant las. Tweedejaars, derdejaars, vierdejaars en nog-hogere-jaars rechtenstudenten maken ook intensief gebruik van Wikipedia. Ook zij nemen de informatie die ze daar aantreffen veelal klakkeloos over in hun pepers (want zo heten werkstukken tegenwoordig). Soms zelfs woordelijk. In het meest gunstige geval met bronvermelding.

Wat dat betreft wordt Wiki wel hetzelfde behandeld als de andere bronnen waaruit wordt geput bij het schrijven van een peper. Zo kom ik af en toe hele stukken van mijn eigen hoorcollege tegen. Soms bijna letterlijk weergegeven, al dan niet met bronvermelding: “college dhr. Broers” of “hoorcollege Rechtsgeschiedenis B”.
Ook boeken worden dikwijls vrij klakkeloos overgeschreven. Vrij klakkeloos is een mooi voorbeeld van wat de Engelsen een understatement noemen. Vooral als gebruik wordt gemaakt van een boek van bijvoorbeeld een Vlaamse auteur uit de jaren veertig of vijftig leidt dit tot stilistisch-humoristische hoogstandjes. Dan lees je dingen als: “Doorheen gans de geschiedenis, inzonderheid de capita der Frankische vorst Charlemagne, treft men uitingen van het talionische principe aan”. De student in kwestie heeft soms maar een flauwe notie van wat zo’n frase mag betekenen. Flauwe notie is intussen een mooi voorbeeld van wat de Engelsen een overstatement noemen.
Het mooiste voorbeeld van trouwe navolging maakte ik een jaar of twee geleden mee. Ik kreeg een peper te lezen van ongeveer 12 pagina’s, waarbij gebruik was gemaakt van drie boeken. Uit elk boek waren vier opeenvolgende pagina’s overgeschreven. Inclusief aanhalings- en sluitingstekens, inclusief bronvermelding in voetnoten. Eén voetnoot voor elk boek. De student wist niet dat dit niet mocht.

Toch maken rechtenstudenten bij de vaardigheidstraining gebruik van het boekje Oefening baart kunst. Lees: daar moeten zij gebruik van maken. Soms zie je een blik van herkenning in de ogen van de student als je hem of haar op het bestaan van dat boekje wijst. En op de nuttige aanwijzingen die daarin worden gegeven voor het schrijven van pepers.
Ik heb dat boekje zelf ook maar eens doorgebladerd. Ik heb het nog een tweede keer doorgebladerd. En verrek, het staat er niet in. Er staat niet in dat er niet letterlijk mag worden overgeschreven. Wellicht een goed idee voor de volgende druk van het boekje, om meteen op de eerste pagina de studenten dat eens goed in te peperen.